Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Η πελοποννησιακή παράδοση του παραμυθιού

Τι χαρακτηρίζει την παράδοση των πελοποννησιακών παραμυθιών; 

Η απάντηση είναι κυρίως ο ρεαλισμός και η εκκοσμίκευση των εκδοχών των γνωστών παραμυθικών μοτίβων. Η πελοποννησιακή παράδοση και γλώσσα των παραμυθιών αποσκοπεί στην εκκοσμίκευση του μυθικού υλικού, με την επικράτηση στοιχείων ευτράπελων διηγήσεων και περιορισμό των ακραιφνέστερων μαγικών και υπερφυσικών στοιχείων, όπως μας πληροφορεί το βιβλίο "Παραμύθια της Πελοποννήσου" (Σπυροπούλου Ζωή). Επιπρόσθετα, ο καθηγητής Μερακλής Γ, στο προλογικό σημείωμα αναφέρει ότι η παράδοση της Πελοποννήσου, αγγίζει τα όρια του γκροτέσκου ρεαλισμού, καθώς πρωταγωνιστής παραμυθιού μπορεί να είναι ακόμα και μία αγριοσκατούλα (με την κυριολεκτική έννοια της κοπριάς)! Τα ξένα παραμύθια, ίσως πιο εξωραϊσμένα, αποφεύγουν να χρησιμοποιούν τέτοιες αναφορές.

Το βιβλίο συγκεντρώνει 13 κείμενα, από την Ηλεία, τη Λακωνία, την Αρκαδία και τη Μεσσηνία. Μερικά από τα παραμύθια έχουν αντίστοιχες ξένες εκδοχές και άλλα είναι απόγονοι αρχαίων τραγωδιών. Ένα όμως παραμύθι της συλλογής (Γυναίκα του Σκύλου) θεωρείται σπάνιο και πιθανό να σώθηκε ακέραιο από την αρχαιότητα, ανήκοντας στην κατηγορία του 'έρωτα και της ψυχής' και υπάρχει μόνο σε 18 καταγραφές από σύνολο 538 που έχουν ερευνηθεί στην Ελλάδα.

Αποσπάσματα:

-Σουρταφέρτω, Σουρταφέρτω, του ραφτάκω η θυγατέρω, που σκαλίζεις και ποτίζεις, πόσα φύλλα έχει ο βασιλικός;
Της είπε τούτα τα λόγια για να την μπερδέψει και να δοκιμάσει αν εκτός από την ομορφιά της ήταν και μυαλωμένη.
Τότε η Σουρταφέρτω δίχως διόλου να τα χάσει του απαντάει:
- Βασιλόπουλο, βασιλόπουλο, και του βασιλιά ο γιος, όπου γράφεις κι αναγνώνεις, πόσα αστέρια έχει ο ουρανός;
(Η Σουρταφέρτω)

Πάει, πάει, δρόμο παίρνει, δρόμο αφήνει. Όσο περπάταγε όμως πάνω από το κεφάλι της πέταγε αδιάκοπα και τη συντρόφευε ένας μεγάλος αετός. Πότε καθόταν σ' ένα δέντρο και πότε πέταγε πάνω από το κεφάλι της. Με το λιοπύρι τη σκίαζε, με τη βροχή τη σκέπαζε με τα φτερά του. Διαβήκανε αντάμα με τον αετό δάση, λαγκάδια, βουνά, λίμνες, χώρες και χωριά. Σταματούσαν, ξαπόσταινε ο αετός πάντα την προστάτευε...
(Η γυναίκα του σκύλου)

Φθάνοντας σ' ένα άλλο, πιο μεγάλο χωριό βλέπει απόξω από' να χαμόσπιτο κόσμο πολύ μαζεμένο, γυναίκες και άντρες. Οι γυναίκες κλαίγανε και οι άντρες καβγαδίζανε φωνάζοντας. Πλησιάζει και ρωτάει κάποιον τι τρέχει και κάνουν έτσι.
-Να δε βλέπεις του λέει, τη νύφη με το πέπλο; Τη φέρανε στο σπίτι του άντρα της, αλλά είναι χαμηλή η πόρτα κι αυτή ψηλή. Δε χωράει να μπει και θα της κόψουν το κεφάλι!
- Τι λες μωρέ; Πες τους τι μου δίνουν να την περάσω μέσα δίχως να της κόψουν το κεφάλι!...
Ετούτη παραήταν κουτορνίθι! σκέφτηκε. "Δεν έχει, θα γυρίσω σπίτι μου. Εδώ στα μέρη που γύρισα οι άνθρωποι είναι χειρότεροι από τη γυναίκα και τις θυγατέρες μου.
(Το σκεπαρνοσκοτωμένο)

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Φαντάσου την πόλη: Κόρινθος 2013: 14-23 Ιουνίου

Οι... γνωστοι άγνωστοι ενεργοί πολίτες και εθελοντές στην κοινωνική ζωή της Κορίνθου έχουν βαλθεί να διαμορφώσουν μία εναλλακτική έκθεση αυτόν τον Ιούνιο που θα αναδεικνύει τις όμορφες πτυχές αυτής της πόλης που έχουν παραμεληθεί. Παράδειγμα, η δημοτική αγορά στο κέντρο της Κορίνθου (όπου θα εδρεύει η έκθεση) και ο σιδηροδρομικός σταθμός. Έναρξη:Παρασκευή 14 Ιουνίου ώρα 20:00 στη Δημοτική Αγορά Κορίνθου Η ομάδα «Δίολκοι» ενημερώνει τους κατοίκους και τους φίλους της Κορίνθου ότι είναι σε εξέλιξη οι προετοιμασίες των διαθέσιμων χώρων της Δημοτικής Αγοράς Κορίνθου, οι οποίοι θα υποδεχθούν την έκθεση «Φαντάσου την πόλη: Κόρινθος 2013». Η έκθεση θα διαρκέσει από την Παρασκευή 14 Ιουνίου έως την Κυριακή 23 Ιουνίου.

Εκπαιδευτικές επισκέψεις στην Κορινθία και την Πελοπόννησο

Ανάρτηση πληροφοριών σχετικών με εκπαιδευτικές επισκέψεις από τη Διεύθυνση Συμβουλευτικού Επαγγελματικού Προσανατολισμού και Σχολικών Δραστηριοτήτων (ΣΕΠΕΔ) από την ιστοσελίδα e-yliko.gr. Υπογραμμίζω τις επισκέψεις που αφορούν την Κορινθία, οι οποίες είναι στο μουσείο της σχολής μηχανικού Λουτρακίου, στο μουσείο Περιβάλλοντος Στυμφαλίας και στο ίδρυμα ελληνισμού στο Σχίνο. Επιπρόσθετα, προτείνω το Εκπαιδευτικό περιβαλλοντικό πρόγραμμα: «το σαλιγκάρι» από την εταιρεία FEREIKOS στην Αρχαία Κόρινθο, το λαογραφικό μουσείο Κορίνθου που οργανώνει εκπαιδευτικά προγράμματα για το 2013, στο ΕΚΦΕ Κορινθίας για πειράματα και στο Ράντσο στο Σοφικό. Η ανάρτηση πληροφοριών σχετικών με εκπαιδευτικά προγράμματα/δραστηριότητες Μουσείων και λοιπές προτάσεις φορέων στην ιστοσελίδα e-yliko έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και δεν ισοδυναμεί με έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού δεδομένου ότι δεν έχει ελεγχθεί η ποιότητα και το περιεχόμενο των προγραμμάτων αυτών ού...

Χριστουγεννιάτικα έθιμα και κάλαντα Πελοποννήσου

Πλούσια σε χριστουγεννιάτικα έθιμα και η Πελοπόννησος με κυρίαρχα στοιχεία το ρόδι και το Χριστόψωμο. Σε μια γρήγορη αναζήτηση στο διαδίκτυο συγκέντρωσα μερικά από τα ήθη και τα έθιμα της Πελοποννήσου, ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται και σε έναν χορό που συναντάται στη Νεμέα. Στο τέλος του κειμένου μπορείτε να διαβάσετε τα ξεχωριστά κάλαντα της πελοποννησιακής χριστουγεννιάτικης παράδοσης :